ارزیابی دیدگاه مفسران در مصداق «اصحاب اعراف» براساس ادله‌ی درون‌متنی و برون‌متنی

نوع مقاله : مقاله تخصصی

نویسندگان

1 دانش‌پژوه سطح۴، علوم و معارف قرآن، جامعة الزهراء

2 استادیار گروه تفسیر و علوم قرآن، جامعة المصطفی العالمیة

3 دانش‌پژوه سطح۳، حوزه‌ی سفیران هدایت قم

چکیده

چکیده
یکی از مفاهیم قرآنی مر بوط به حوزه‌ی قیامت و معاد، تعبیر ترکیبی «اصحاب اعراف» است که ویژگی‌‌های آن‌‌ در خلال آیات ۴۶تا ۴۹ سوره‌ی اعراف بیان شده است. در این دسته از آیات، از مکان خاصى نام برده شده که میان بهشت و جهنم و مُشرِف بر آنها است و آن «اعراف» است که افراد خاصى در آن قرار دارند. در جهت تعیین مصادیق «اصحاب اعراف»، دو دیدگاه‌‌ اصلی مطرح است؛ برخی می‌گویند: آنان انسان‌‌های کامل و مقربان درگاه الهی همچون انبیا و ائمه هستند. گروهی نیز معتقدند: آنان کسانی‌ هستند که میزان گناهان و نیکی‌هایشان با هم برابر است. هدف این نوشتار (که به شیوه‌ی توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از روش‌‌ها و متون مختلف لغوی، بافت و سیاق قرآن، روایات و وجوه مفسران و مترجمان تدوین یافته است)، تبیین چیستی و مصادیق تعبیر «اصحاب اعراف» است. نتیجه برآمده از تحقیق این است: بافت و سیاق خود آیه و روایات دارای دلالت صریح، حکایت از این دارد که: اعراف جایگاه ویژه‏اى میان بهشت و جهنم است؛ و افراد دارای مقام و منزلت رفیع در این مکان مستقر شده و از تمام احوال و خصوصیات بهشتیان و جهنمیان آگاه هستند. بر این اساس نمی‌توان منظور از اصحاب اعراف را کسانی دانست که حسنات و سیئاتشان برابر است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Commentators’ Point of View on the Example of “As’hab Al-‘A‘raf” based on Intra-textual and Extra-textual Evidence

نویسندگان [English]

  • Leila Ebrahimi 1
  • Mohsen Ahmad Akhundi 2
  • Mahdi Darshi 3
1 Level 4 scholar, Qur'anic Sciences and Education, Al-Zahra University
2 Assistant Professor, Department of Qur'anic Interpretation and Sciences, Al-Mustafa Al-Alamiya University
3 Level 3 scholar, Hedayat Qom ambassadors field
چکیده [English]

Abstract
One of the Quranic concepts related to the field of resurrection is the combined expression of “The Companions of A‘raf” whose characteristics are stated in verses 46 to 49 of Surah Al-A‘raf. In this group of verses, a special place is mentioned that is between heaven and hell, and it is “A‘raf” where certain people are located. In order to determine examples of “The Companions of A‘raf”, there are two main views; Some say that they are perfect people and close to God like prophets and Imams. A group also believes that they are those whose sins and good deeds are equal. The purpose of this writing (which is to describe and analyze the context of the Quran, the narratives and aspects of the commentators and translators in a descriptive-analytical way and using different lexical methods and texts) is the explanation of entity and the examples of the term “The Companions of A‘raf”. The result of the research is that the context of the verse and the narrations have clear implications indicating that: A‘raf is a special place between heaven and hell; And people with high position and dignity have settled in this place and are aware of all the conditions and characteristics of the heavenly and hellish people. Based on this, it cannot be considered that the Companions of A‘raf are those whose virtues and bad deeds are equal.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Entity of A‘raf
  • The Nature of “The Companions of A‘raf”
  • Examples of the Companions of A‘raf
  • Intratextual Reasons
  • Extratextual Reasons

مراجع

  1. فهرست منابع

    قرآن، ترجمه محمّد مهدی فولادوند، دارالقرآن الکریم، تهران.

    1. ابن ابی‌حاتم رازی، عبدالرحمن‌بن محمّد، (1۴19)، تفسیر القرآن العظیم، چ۳، مکتبة نزار مصطفى الباز، ریاض.
    2. ابن‌بابویه (صدوق)، ابی‌جعفر محمّدبن علی، (1۴1۴)، الاعتقادات، دارالمفید، بیروت.
    3. ابن‌کثیر دمشقی، اسماعیل‌بن عمر، (1۴19)، تفسیر القرآن العظیم، چ۱، دارالکتب العلمیة، بیروت.
    4. ابن‌منظور، محمّدبن مکرم، (1۴1۴)، لسان العرب، چ۳، دار صادر، بیروت.
    5. ابومسلم اصفهانى، محمّدبن بحر، (2009م)، موسوعة تفاسیر المعتزلة (تفسیر أبی بکر الأصم ـ تفسیر أبی علی الجُبّائی ـ تفسیر أبى القاسم الکعبی البلخی)، چ۱، دارالکتب العلمیة، بیروت.
    6. اسعدی، محمّد، (1397)، جریان‌شناسی تفسیر قرآن، چ۱، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم.
    7. آلوسی، محمودبن عبدالله، (1۴1۵)، روح المعانی فی‌تفسیر القرآن العظیم والسبع المثانی، چ۱، دارالکتب العلمیة، بیروت.
    8. بحرانی، سیدهاشم، (1۴1۶)، البرهان فی تفسیر القرآن، چ۱، بنیاد بعثت، تهران.
    9. بغوی، حسین‌بن مسعود، (1۴20)، تفسیر معالم التنزیل‏، چ۱، دار احیاء التراث العربی، بیروت.
    10. بیضاوى، عبدالله‌بن عمر، (1۴18)، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، اول، دار إحیاء التراث العربی‏، بیروت.
    11. ثعلبی، احمد بن محمّد، (1۴22)، الکشف والبیان‏، چ۱، دار‌إحیاء التراث العربی‏، بیروت.
    12. جوادی آملی، عبدالله، (138۶)، تفسیر تسنیم، نشر اسراء، قم.
    13. جوهری، ابونصر اسماعیل‌بن حماد، (بی‌تا): الصحاح، دارالکتب العربی، مصر.
    14. حسکانى، عبیدالله‌بن عبدالله، (1۴11)، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل‏، چ۱، وزارة الثقافة و الإرشاد الإسلامی، تهران‏.
    15. حسینى همدانى، سیّدمحمّد، (1۴0۴)، انوار درخشان در تفسیر قرآن، چ۱، انتشارات لطفی، تهران.
    16. حقى برسوى، اسماعیل‌بن مصطفى‏، (بی‌تا)، تفسیر روح البیان‏، چ۱، دارالفکر، بیروت‏.
    17. دخیل، على محمّد علی، (1۴22)، الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، چ۲، دارالتعارف للمطبوعات، بیروت‏.
    18. راغب اصفهانی، حسین‌بن محمّد، (1۴12)، المفردات فی غریب القرآن، چ۱، دارالعلم الدارالشامیة، بیروت.
    19. رضایى اصفهانى، محمّدعلى‏، (1387)، تفسیر قرآن مهر، چ۱، پژوهش‌هاى تفسیر و علوم قرآن، قم.
    20. سلطان على‏شاه گنابادی، سلطان محمدبن حیدر، (1۴08)، بیان السعادة فی مقامات العبادة، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‏، بیروت.
    21. سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن، (1۴0۴)، الدر المنثور فى تفسیر المأثور، کتابخانه آیة‌الله مرعشى نجفی، قم.
    22. غیاثی‌کرمانی، سید محمدرضا (138۶)، پژوهش‌هاى قرآنى علامه شعرانى در تفاسیر مجمع البیان، روح الجنان و منهج الصادقین‏،چ۲، بوستان کتاب، قم.
    23. شوکانى، محمّدبن علی، (1۴1۴)، فتح القدیر بین فنی‌الروایة والدرایة من علم التفسیر، چ۱، دارابن‌کثیر، دمشق.
    24. صادقى تهرانى، محمّد، (1۴0۶)، الفرقان فى تفسیر القرآن بالقرآن والسنة‏، چ۲، فرهنگ اسلامى‏، قم‏.
    25. ــــــــــــــــــــــ ، (1۴19)، البلاغ فی تفسیر القرآن بالقرآن، مکتبة محمد الصادقی الطهرانی‏، قم.
    26. طباطبایى، سیّدمحمدحسین‏، (137۴)، المیزان فی تفسیرالقرآن، ترجمه محمّدباقرموسوى،چ۵، جامعه مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم، قم‏.
    27. طبرسی، فضل‌بن حسن، (1372)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، چ۳، ناصرخسرو، تهران.
    28. طبری، محمّدبن جریر، (1۴12)، جامع البیان عن تأویل القرآن، چ۱، دارالمعرفة، بیروت.
    29. عروسی حویزى، عبدعلى‌بن جمعه‏، (1۴1۵)، تفسیر نور الثقلین، چ۴، اسماعیلیان‏، قم‏.
    30. فخررازی، محمّدبن عمر، (1۴20)، التفسیر الکبیر(مفاتیح الغیب)، چ۳، دار إحیاء التراث العربی‏، بیروت‏.
    31. فراهیدی، خلیل‌بن احمد، (1۴10)، کتاب العین، چ۲، انتشارات هجرت، قم.
    32. فضل‌الله، سیّدمحمّدحسین، (1۴19)، من وحی القرآن، چ۱، دارالملاک، بیروت.
    33. فیض کاشانی، محمّدبن شاه مرتضی، (1۴1۵)، تفسیر الصافی، چ۲، مکتبة الصدر، تهران.
    34. قاسمى، جمال‏الدین‏، (1۴18)، محاسن التأویل، چ۱، دار الکتب العلمیة، بیروت.
    35. قرطبى، محمّدبن احمد، (13۶۴)، الجامع لأحکام القرآن، چ۱، ناصرخسرو، تهران.
    36. کاشانى، فتح‏الله‌بن شکرالله‏، (بی‌تا)، منهج الصادقین فی‌الزام المخالفین، چ۱، کتابفروشی اسلامیه، تهران.
    37. مجلسى، محمّدباقربن محمّدتقى‏، (بی‌تا)، بحارالأنوار، دارإحیاء التراث العربی‏، بیروت.
    38. محمدی ری شهری، محمّد، (بی‌تا)، میزان الحکمة، چ۱، دارالحدیث.
    39. مغنیه، محمّدجواد، (1۴2۴)، تفسیر الکاشف، چ۱، دارالکتاب الأسلامی، قم.
    40. مفید، محمّدبن محمّدبن نعمان، (1۴1۴)، تصحیح الاعتقادات الامامیة، چ۲، کنگره شیخ مفید، قم.
    41. مهائمی، علی‌بن احمد، (1۴03)، تبصیر الرحمن و تیسیر المنان‏، چ۲، عالم الکتب، بیروت.
    42. میدانى، عبدالرحمن حسن حبنکه‏، (13۶1)، معارج التفکر و دقائق التدبر، چ۱، دارالقلم‏، دمشق.
    43. نووی، محمّد، (1۴17)، مراح لبید لکشف القرآن المجید، چ۱، دارالکتب العلمیة منشورات محمّد علی بیضون، بیروت.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 25 فروردین 1401
  • تاریخ بازنگری: 10 تیر 1401
  • تاریخ پذیرش: 01 مرداد 1401
  • تاریخ اولین انتشار: 10 آبان 1401
  • تاریخ انتشار: 10 آبان 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار